Dracula wampirem? Mit czy rzeczywistość? Kim naprawdę był Vlad Tepes?

Wbijał ludzi żywcem na pal, przybijał matkom do ich piersi niemowlęta oraz gotował swe ofiary żywcem. Mowa oczywiście o Vladzie Tepesie „Draculi”, historycznym księciu Wołoszczyzny. Jest głównym bohaterem wielu filmów grozy. Opowiadają o nim legendy, a jego imię pojawia się zarówno w literaturze popularnonaukowej, jak i dziełach literackich. Jego osoba, krwiożercze i brutalne czyny za życia posłużyły wielu badaczom, pisarzom oraz reżyserom do wykreowania postaci Draculi – wampira, który żywił się ludzką krwią. Czy rzeczywiście Vlad Tepes – postać jak najbardziej prawdziwa – był wampirem? Zagadka tkwi w burzliwym życiu władcy Wołoszczyzny i jego bestialskich czynach.

Vlad Tepes zwany „Palownikiem” urodził się w Sighișoara (dzisiejsza Rumunia) w 1430 lub 1431 roku. Jego ojcem był znany z brutalnego traktowania swych poddanych Vlad Diabeł (Vlad Dracul). Życie Vlada Tepesa było niezwykle burzliwe, nawet jak na ówczesne niespokojne czasy XV wieku. Jego sława jednego z najbardziej bestialskich władców średniowiecza, przyćmiła jednak fakt, że już jako młody chłopiec, musiał być świadkiem – jak pisze Walter Jörg Langbein w publikacji „Największe tajemnice świata” – uśmiercania swego ojca oraz grzebania żywcem swoich braci. Uwięziony w 1442 roku wraz z ojcem, po jego zamordowaniu tylko dzięki poparciu Jana Hunyadyego zdołał odzyskać władzę na Wołoszczyźnie. Doświadczony krwawym i bestialskim postępowaniem swych wrogów, rozpoczął swe rządy od masakry wielkich bojarów oraz wymordowania kupców saskich w odwecie za utrzymywanie stosunków z wołoską opozycją. Wiedząc, że tylko terrorem utrzyma się przy władzy trwale prowadził wojnę ze swymi wrogami, zarówno wewnętrznymi i zewnętrznymi. Mszcząc się, palił miasta i wbijał na pal mieszczan, a kiedy udawało mu się uwięzić swych przeciwników, nakazywał ich brutalne stracenie. Chorobliwe rządy Vlada Tepesa doprowadziły do jego upadku. W 1462 roku został obalony i na kilkanaście lat uwięziony, a następnie wygnany. Władzę odzyskał dopiero w 1476 roku po raz kolejny przy pomocy węgierskiej. Niestety nie cieszył się nią długo. W tym samym roku został podstępnie zamordowany przez bojarów.

Już wówczas krążyły o nim w Siedmiogrodzie liczne legendy, opowieści, ludowe przekazy i pamflety opisujące rzekome okrucieństwa Vlada Palownika, w tym między innymi: wbijanie na pal matek i przybijanie do ich piersi niemowląt oraz gotowanie ofiar żywcem. Jak podają przekazy – w ciągu dziesięciu lat swojego panowania wbił na pal około 50 tysięcy ludzi! Według Waltera Jörga Langbeina we wspomnianej publikacji „Największe tajemnice świata” przekazy ludowe wspominają również o wampiryzmie Vlada Tepesa:

„Ilekroć jakaś rodzina chłopska lub kupiecka miała zostać wbita na pal, dlatego tylko, ze płaciła za mało podatków, Tepes rozkazywał sprowadzić do siebie młodą córkę tej rodziny – o ile taka istniała, co jednak zazwyczaj miało miejsce – torturował ją, niewolił, i w końcu kazał na swoich oczach zasztyletować. Potem napełniał sobie puchar jej krwią i wznosił toast na oczach umierających na palach rodziców”.

Przekaz ten mógł niewątpliwie wskazywać na to, jak doszło do połączenia historii o wampirach z dosłownie żądnym krwi Vladem Tepesem „Draculą”. Z kolei inny opis okrucieństw również zawarty w książce Waltera Langbeina był niewątpliwie pożywką dla pisarzy i filmowców, którzy połączyli postać Vlada Tepesa z osobą jego ojca – Vlada Diabła, stając się tym samym punktem wyjścia legend o księciu Draculi.

„Kazał zgromadzić żebraków i spalić ich żywcem, ponieważ te godne pożałowania istoty nie powinny okrywać hańbą jego pięknego kraju”.

„Gdy zaś tureccy posłańcy w jego obecności nie zdjęli nakryć głowy w wystarczająco uniżony sposób, nadał im przywilej stałego noszenia nakrycia głowy w obecności panującego” – jak pisze Langbein polegało to na przybiciu gwoździami do głowy ich kołpaków.

Uśmiercanie ludzi przez wbijanie ich żywcem na pal, krwawe rządy oraz bestialskie postępowanie wobec poddanych nie bez przyczyny spowodowało, że do władcy Wołoszczyzny przylgnęły dwa przydomki „Tepes” -  (rumuńskie „tepes” znaczy „ten, który wbija na pal”) oraz Dracula, który otrzymał po śmierci, stając się Vladem Draculą, czyli Synem Diabła Draculi.

Źródła historyczne oraz współczesne nam opracowania jednoznacznie wskazują na okrucieństwa i bestialstwo hospodara Wołoszczyzny. Nie potwierdzają one jednak w żaden sposób wampiryzmu Vlada Tepesa. Krwawy terror wprowadzony w swoim kraju przekraczający granice konieczności nie oznaczał jednak, że Vlad „Palownik” był wampirem. Jedynie legendy czy ludowe przekazy wyolbrzymiające bestialstwo władcy Wołoszczyzny miały jeszcze bardziej oczernić jego postać wobec potomnych. Wszakże jego postępowanie wobec zarówno poddanych, jak i wrogów jest godne potępienie, to należy się zgodzić z tezą polskiego historyka Juliusza Demela, który w „Historii Rumunii” podsumowuje krwawe rządy Vlada pisząc iż:

„…władcą niewątpliwie był wybitnym, który drakońskimi metodami usiłował realizować dwa główne cele: obronę niezawisłości przed zaborczością turecką oraz unowocześnienie państwa przez wzmocnienie pozycji panującego i poparcie warstw średnich…”

Czasy w jakich przyszło panować Vladowi Tepesowi nie należały do łatwych. Musiał on lawirować wobec swych zaciekłych wrogów: Węgrów i Turków. Nie brakowało mu również wrogów wewnętrznych, z którymi brutalnie się rozprawiał. Burzliwa historia hospodara posłużyła prawdopodobnie irlandzkiemu pisarzowi Bramowi Stokerowi do napisania w 1897 roku powieści „Dracula”. Na jej podstawie Francis Ford Coppola w latach dziewięćdziesiątych XX wieku przeniósł na ekran powieść Stokera, z doskonałą rolą Garego Oldmana jako tytułowego „Draculi”.

Faktem jest, że postać Vlada Tepesa „Draculi” do dziś fascynuje, a burzliwe życie władcy Wołoszczyzny nadal owiane jest tajemnicą. Pomimo licznych publikacji, przekazów ludowych i pamfletów poświęconych Draculi, jego postać pozostanie nadal zagadką, którą zgłębiać będą kolejne pokolenia historyków, pisarzy oraz poszukiwaczy niewyjaśnionych zjawisk.

--------
Artykuł przygotowany w oparciu o następujące opracowania:

Demel Juliusz, Historia Rumunii, wyd. 2, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź 1986;
Felczak Wacław, Historia Węgier, Wrocław – Warszawa – Kraków 1966;
Langbein Jörg Walter, Największe Tajemnice Świata, Katowice 1994;
Reychman Jan, Historia Turcji, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1973;
Stoker Bram, Dracula, Warszawa 1993;
Zientara Benedykt, Historia Powszechna Średniowiecza, Warszawa 2002;

autor: Tomasz Sanecki

Źródło: Dracula

Danulka